Trong những năm gần đây, Việt Nam luôn nằm trong top các nước
có tỷ lệ tiêu thụ rượu bia cao nhất thế giới. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ
cho thấy, năm 2012 tại Việt Nam có 8,3% số trường hợp tử vong liên quan đến sử
dụng rượu, bia, 71,7% trường hợp tử vong do xơ gan ở nam và 36,2% trường hợp tử
vong do tai nạn giao thông ở nam là do sử dụng rượu, bia; 15% số giường bệnh
tại các bệnh viện tâm thần là dành cho điều trị người bệnh loạn thần do rượu,
bia. Rượu,
bia là một trong 3 nguyên nhân hàng đầu làm gia tăng tỷ lệ tai nạn giao thông ở
nam giới độ tuổi 15-49. Theo Nghiên cứu của WHO phối hợp với Ủy ban An toàn
giao thông quốc gia trên 14.990 nạn nhân tai nạn giao thông nhập viện tại 6
tỉnh thì 28% người đi xe máy có nồng độ cồn trong máu cao hơn mức cho phép (50
mg/dl), 63,4% người lái xe ô tô có nồng độ cồn trong máu cao hơn mức cho phép
(0 mg/dl). Thống kê hằng năm cũng cho
thấy có khoảng 800 ca tử vong do bạo lực có liên quan đến sử dụng rượu, bia;
khoảng gần 30% số vụ gây rối trật tự xã hội có liên quan đến sử dụng rượu, bia;
tỷ lệ trẻ em Việt Nam chịu tác hại từ việc sử dụng rượu, bia của người khác
thuộc nhóm 2 nước cao nhất.
Tuy nhiên, tình hình sử dụng rượu, bia ở Việt Nam đang ở mức cao và có
xu hướng gia tăng nhanh, thể hiện qua 3 tiêu chí là: Mức tiêu thụ lít cồn
nguyên chất bình quân đầu người và ở nam giới. Tỷ lệ người dân có uống rượu,
bia và Tỷ lệ người uống rượu, bia ở mức nguy hại nên cần được kiểm soát để giảm
mức tiêu thụ. Trong thời gian qua, mật độ các vụ tai nạn giao thông gây ra những
hậu quả thương tâm có liên quan đến rượu, bia ngày càng xuất hiện thường xuyên.
Để hạn chế tác hại của rượu bia, ngày 14/6/2019, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia (Luật) với
7 chương 36 điều; Luật này có hiệu lực từ ngày 01/01/2020. Trong
đó, có những nội dung cơ bản, nổi bật như:
Thứ nhất, đã uống rượu, bia thì không được lái xe. Tại Điều 5 của Luật này, có 13 hành
vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống tác hại của rượu, bia. Trong đó đáng chú ý
là hành vi: “Điều khiển phương tiện
giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn”. Như vậy, việc cấm
lái xe khi vừa uống rượu, bia đã chính thức được luật hóa.
Thứ hai, không bán, cung cấp, khuyến mại
rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi. Tại khoản 5 Điều 32 của Luật cũng chỉ rõ: “Cơ sở bán, rượu, bia phải niêm yết thông báo không
bán rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi. Trường hợp nghi ngờ về độ tuổi của
người mua rượu, bia thì người bán có quyền yêu cầu người mua xuất trình giấy tờ
chứng minh”.
Thứ ba, nghiêm
cấm cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, tổ chức, sĩ
quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, chiến sĩ, người làm việc trong lực
lượng vũ trang nhân dân, học sinh, sinh viên uống rượu, bia ngay trước, trong
giờ làm việc, học tập và nghỉ giữa giờ làm việc, học tập.
Thứ tư, quy định về trách nhiệm của cơ sở bán
rượu, bia tiêu thụ tại chỗ đối với khách hàng của mình khi đã sử dụng rượu,
bia. Theo đó, cơ sở bán rượu, bia tiêu dùng tại chỗ có trách
nhiệm hỗ trợ khách hàng thuê, sử dụng phương tiện giao thông công cộng khi đã
sử dụng rượu, bia.
Thứ năm, quản
lý chặt chẽ hơn việc sản xuất rượu thủ công. Theo đó, điều kiện cấp phép sản xuất
rượu thủ công có độ cồn từ 5,5 độ trở lên nhằm mục đích kinh doanh, trừ trường
hợp bán cho cơ sở có giấy phép sản xuất rượu để chế biến lại, bao gồm: Doanh
nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hoặc hộ kinh doanh được thành lập theo
quy định của pháp luật; Bảo đảm điều kiện về an toàn thực phẩm theo quy định của
pháp luật. Đối với hộ gia đình, cá nhân sản xuất rượu thủ công có độ cồn từ 5,5
độ trở lên bán cho cơ sở có giấy phép sản xuất rượu để chế biến lại phải đáp ứng
các điều kiện sau: Có hợp đồng mua bán với cơ sở có giấy phép sản xuất rượu và
có đăng ký với Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có cơ sở sản xuất; Bảo đảm điều kiện
về an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật. Hộ
gia đình, cá nhân sản xuất rượu thủ công không nhằm mục đích kinh doanh phải có
bản kê khai gửi Ủy ban nhân dân cấp xã về lượng rượu được sản xuất, phạm vi sử
dụng, cam kết bảo đảm an toàn thực phẩm và không bán rượu ra thị trường theo mẫu
do Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định.
Thứ sáu, không mở mới điểm bán rượu, bia gần trường
học, bệnh viện. Kể
từ ngày 01/01/2020, không được mở mới các điểm bán rượu, bia để tiêu dùng tại
chỗ trong bán kính 100m tính từ khuôn viên của cơ sở y tế, nhà trẻ, trường mẫu
giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông. Điểm bán rượu, bia để tiêu dùng
tại chỗ có thể hiểu là các quán bia, nhà hàng có phục vụ rượu…
Thứ bảy, hạn chế quảng cáo rượu,
bia. Việc quảng cáo đối với rượu có độ
cồn từ 15 độ trở lên bị nghiêm cấm. Riêng trong trường hợp quảng cáo rượu, bia
có độ cồn dưới 5,5 độ phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt tại khoản 3 Điều
12 của Luật, cụ thể: Không quảng cáo trên truyền hình trong thời gian từ 18 giờ
đến 21 giờ hàng ngày, trừ trường hợp quảng cáo có sẵn trong các chương trình
thể thao mua bản quyền tiếp sóng trực tiếp từ nước ngoài… Không quảng cáo trên
báo nói, trên truyền hình ngay trước, trong và sau chương trình dành cho trẻ
em; Không quảng cáo trên phương tiện giao thông…
Với những
quy định trên, hi vọng trong thời gian tới sẽ làm thay đổi thói quen sử dụng
rượu, bia như hiện nay và làm hạn chế các tác hại của rượu, bia có thể gây
ra./.
